Nihayet senelerde kripto varlıklar ile buna bağlı ürün ve hizmetler süratle artarken, bu işlemlerin sıkı şekilde düzenlenmiş ve denetlenen sahip olunan finansal sistemle daha olabildiğince bağlantılı duruma gelmesi ilgi çekiyor.
İnternet üstünden kullanılmak amacıyla geliştirilmiş ve merkezi olmayan dijital para birimleri olan kripto para birimleri ile bir banka yada finansal aracıya lüzum kalmadan prosedür uygulanabilmesi; rastgele bir denetleyici yada düzenleyici kuruluşa lüzum kalmadan aktivite gösterilmesine imkân sağlıyor.
Sahip olunan finansal sistemi ve maddi işlemleri önemli civarda değiştirmesi söz mevzusu olabilecek kripto paraların piyasalar, yatırımcılar, kullanıcılar ve etraf üstündeki ihtimaller içerisinde tesirleri yoğun şekilde tartışılırken, bir olabildiğince faaliyetin tam anlamıyla düzenlenememiş bulunduğu kripto işlemler önemli riskleri ve kaygıları de bunun yanında getiriyor.
Kısa vakit ilkin Hindistan’da oluşan G20 Liderler Zirvesi’nin peşinden pazara çıkan sonuç bildirgesinde kripto varlıklarla alakalı siyaset ve planlama mevzusunun yer alması da bu alanda hızlıca atılacak adımlara gösteriyor.
“Kripto varlık ekosistemindeki hızlı gelişimleri ve riskleri yakından takip etmeye devam ediyoruz” ifadesinin kullanıldığı bildirgede, finansal piyasalardaki düzenleyici otoriteler ile internasyonal finansal kuruluşlar içerisinde koordinasyonu ve data paylaşımını sağlayarak finansal istikrara katkı sağlayacak tesir düzenleyici ve denetleyici politikalar geliştirilmesinden görevli internasyonal platform olan Finansal İstikrar Kurulu’nun kripto varlık faaliyetleri ve piyasaları ile küresel stablecoin alanının düzenlenmesi, denetlenmesi ve nezaretine yönelik tavsiyelerinin onaylandığı kaydedildi.
KATI kural ÇAĞRISI
G20 tarafınca kurulan Finansal İstikrar Kurulu, temmuz ayında kripto para kullanıcılarının varlıklarını güvenliğini sağlamak ve çıkar çatışmalarını önlemek amacıyla daha katı kuralların getirilmesi davetinde bulunmuştu.
Kurulun kripto varlık faaliyetleri amacıyla küresel düzenleyici çerçeveye yönelik tavsiye raporu, kripto varlık ekosistemindeki kilit bir hizmet sağlayıcının başarısızlığının, riskleri o ekosistemin diğeri bölümlerine süratle yayabileceğine işaret etmişti. Raporda, geleneksel finansla bağlantılarının daha da büyümesi durumunda kripto varlık piyasalarının daha geniş finansal sisteme yönelik etkilerinin artabileceği belirtilmişti.
Kripto varlıkların sınırı olmayan doğasının kuvvetli ve tutarlı düzenleyici, denetleyici ve yürütme uygulamalarının önemini gösterdiği aktarılan raporda, kripto varlık üretenler ve hizmet sağlayıcıların, düzenlemenin daha hafifçe bulunduğu bölgelere kayarak planlama ve nezaretten kaçmaya çalışabileceği, buna yönelik kuvvetli önlemlerin gerektiği kaydedilmişti.
“KRİPTO VARLIKLAR SİSTEMİ DERİNDEN DEĞİŞTİRİYOR”
Kripto varlıklarla alakalı IMF tarafınca hazırlanan bir raporda ise “Kripto varlıklar, potansiyel olarak internasyonal maddi ve finansal sistemi derinden değiştiriyor. siyaset yapıcılar, pek fazlaca faaliyetin düzenlenmediği kripto para sektöründen oluşan riskleri seyretmek amacıyla savaşım ediyor. aslına bakarsak bu finansal devamlılık risklerinin birtakım ülkelerde yakında dizgesel duruma gelebileceğini düşünüyoruz.” ifadeleri ilgi çekmişti.
Meydana çıktıkları 2008 yılından bu yana popülaritelerini artıran kripto para birimleri, bugünümüzde küresel finansal düzenin önemli bir parçası durumuna geldi.
Dünyanın ilerlemiş ülke ve ekonomileri, kripto para birimlerinin yenilikçi unsurlarını teşvik eder iken, ihtimaller içerisinde zararlarını önlemek amacıyla de planlama arayışına girdi.
Merkezi ABD’de tespit edilen kanaat kuruluşu Atlantic Council’in 45 ülkenin kripto varlıklara dair düzenlemelerini çözümleme etmiş bulunduğu işlevini gerçekleştirmesine gore, kripto para birimleri 20 ülkede meşru, 17 ülkede kısmen yasaklanmış ve Çin’in de aralarında bulunmuş bulunduğu 8 ülkede ise {genel} olarak yasaklanmış halde bulunmantadır.
Dünya ekonomisinin yüzde 50’sinden çoğunu temsil eden 10 G20 üklesinde kripto para birimleri tamamıyla meşru konumda olurken, bu varlıklara dair planlama bütün G20 vatanlarında değerlendiriliyor.
Atlantic Council’in emek vermesi kapsamında incelenen 45 ülkenin averaj yüzde 75’i, bir olabildiğince vakit kripto para piyasalarına yönelik yeni, özel mevzuat kanalıyla düzenleyici çerçevelerinde önemli değişimler yapma sürecinde bulunmantadır.
Gelişmekte olan piyasa ekonomileri, planlama geliştirme mevzusunda ilerlemiş ekonomilerin gerisinde kalırken, incelenen ilerlemiş ekonomilerin yüzde 64’ünde vergilendirme, tüketicinin korunması ve lisanslama mevzularındaki düzenlemeler öne çıkıyor. Bu düzenlemelerin gelişmekte olan ülkelerinin yalnız yüzde 11’inde bulunduğu görülüyor.
Tüketiciyi korumaya yönelik kurallarda da geride kalındığı belirtilirken, incelenen ülkelerin sadece üçte birisinde tüketicileri korumaya yönelik kuralların bulunduğu, böyle kuralların ise reklam düzenlemelerini, hizmet sağlayıcılar amacıyla siber emniyet gerekliliklerini, yatırımcı akreditasyonunu ve diğeri düzenlemeleri ihtiva etmiş bulunduğu kaydediliyor.
ABD’DE GENEL DÜZENLEYİCİ ÇERÇEVE EKSİK
önemli bir kripto para piyasasına haiz ABD’de kripto varlıklar üstündeki denetleyici ve düzenleyici otoriteye dair tartışmalar devam etmekte.
ABD Taşınır Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), ABD Gelir İdaresi (IRS), Emtia {Vadeli} İşlemler Komisyonu (CFTC) benzer şekilde kurumlar, federal düzeyde {genel} bir düzenleyici çerçevenin eksikliği sebebiyle kripto paralara dair farklı yaklaşımlar benimsiyor.
kurultay’de mevzuyu ele alan fazlaca sayıda yasa tasarısı olmasına rağmen mevzuat belirsizliğinin 2023’te de devam etmesinin olası bulunduğu vurgulanıyor.
Ülkede öncelikle 2013 yılında FinCEN, Bankacılık Saklılığı Yasası’nın bir olabildiğince sanal para birimi etkinliği amacıyla geçerli bulunduğunu ve Para Hizmetleri İşletmesi olarak kaydolmaları gerektirme {ettiğini} bildiren bir izahat yayımladı. IRS de 2014 yılında sanal para birimlerinin vergilendirilmesine dair bir dargın yayınlamış ve {genel} ilkeleri özetlemişti.
Eyaletler özelinde ise New York, 2015 yılında kripto para birimlerini düzenleyen ABD’deki ilk eyalet olurken, o zamandan bu yana çoğu eyalet New York’u takip etti.
SEC BASKISINI ARTIRDI
ABD kripto para birimleriyle alakalı kapsamlı yasa ve düzenlemeleri oluşturmakta yavaş da kalsa SEC, nihayet senelerde kripto para pazarı üstündeki baskısını artırdı.
SEC, Aralık 2020’de kripto para birimi XRP’nin arkasındaki şirket Ripple Labs ve yöneticilerine dava açtı, şirket ve iki yöneticisini 2012’de pazara sürülen XRP’yi satarak 1,3 milyar dolarlık kayıt dışı menkul değer arzı gerçekleştirmekle suçladı. Ripple, sınır ötesi ödemeleri basitleştirmek amacıyla tasarlanan bir token olan XRP’nin menkul değer olmadığını savunurken, bu sene temmuz ayında New York güney Bölge Mahkemesi Yargıcı Analisa Torres, Ripple Labs’in XRP’yi satarak federal menkul kıymetler yasasını ihlal etmediğine karar verdi. yalnızca SEC’in, XRP’nin menkul değer olmadığına dair neticesi temyize götürmek amacıyla federal yargıçtan izin istediği bildirildi.
Coinbase ve Binance benzer şekilde kripto para borsaları ile şirketleri de amaç alan SEC, bu sene haziran ayında bu borsalara menkul kıymetler kurallarını ihlal ettikleri nedeni öne sürülerek dava açtı.
ABD daha olabildiğince DÜZENLEMEYE KAPI ARALADI
ABD Başkanı Joe Biden idaresi ise geride bıraktığımız sene dijital varlıkların düzenlenmesine yönelik ilk kapsamlı çerçeveyi iddia etti. Biden’ın geride bıraktığımız sene mart ayında düzenleyici kuruluşlara kripto para birimlerinin sunduğu geniş riskleri ve yararları değerlendirme talimatı veren dijital varlıkların görevli gelişimini sağlamaya dair kararnameyi imzalamasının peşinden alakalı federal kurumlar, tüketicileri, yatırımcıları, işetmeleri finansal istikrarı, yerel güvenliği ve etrafı korumaya yönelik önerilerin yer almış bulunduğu 9 rapor tanıttı.
Tüketicileri, yatırımcıları ve işletmeleri koruma, güvenilir, makul fiyatlı finansal hizmetlere erişimi teşvik etme, finansal istikrarı artırma, görevli inovasyonu geliştirme, ABD’nin küresel finansal önderliği ile rekabet enerjisini artırma, yasa dışı finansla savaşım ve ABD Merkez Bankası Dijital Para Birimi’nin araştırılması alanlarında atılması plan edilen adımlar paylaşıldı.
Kripto para endüstrisi amacıyla düzenleyici bir çerçeve gerçekleştirmeyi öngören görevli Finansal Inovasyon Yasası da geride bıraktığımız sene ABD Senatosu’nda gündeme gelir iken, meşru düzenlemeye dair tartışmaların 2023 yılında da sürmesi planlanıyor.
AB’DEN KAPSAMLI KRİPTO KURALLARI
AB ülkeleri, mayıs ayında, siyah para aklamayla savaşım ve mali kontrol amacıyla kripto varlık transferlerini izlemeyi sahibi olan ilk kapsamlı kuralları onayladı.
2024’te yürürlüğe girmesi beklenilen kurallara gore, düzgüsel finansal işlemlerde bulunduğu benzer şekilde kripto transferler de daima takip edilecek. Şüpheli kripto işlemler önlenecek. Böylelikle özellikle suçluların kripto para birimleri aracılığı ile siyah para aklamayla savaşım kurallarını delmesinin zorlaştırılması hedefleniyor.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, prosedür gerçekleştirdikleri kripto varlık transferlerinin göndericisi ve alıcısı ile ilgili belirli verileri toplayacak ve bu verileri resmi kurumların erişimine sunacak. Böylelikle şüpheli işlemler daha iyi tanımlanacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının suçluların kripto akışlarını belirleme etmesi ve engellemesi gerekecek.
KRİPTO HİZMETLERİ LİSANS ALACAK
AB vatanlarında kripto varlık hizmeti sunanların alakalı düzenleyici kurumlardan lisans alması gerekecek ve AB içerisinde kripto varlıklara yönelik tek bir meşru çerçeve geçerli olacak.
Kripto varlıkların vergi kaçırılmasında tüketimini engellemek amacıyla bu alanda AB ülkeleri otomatik data paylaşımında bulunacak.
ek olarak, kişilerin kripto varlık işlemlerinden sağladıkları gelirler raporlanacak ve bu bulgular diğeri üye ülkelerle otomatik şekilde paylaşılacak.
Vergi kapsamındaki varlık ve gelir kategorilerine kripto varlıklar da dahil olacak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının vergi makamları ile zorunlu otomatik data paylaşımında bulunması gerekecek.
KRİPTODA RİSK UYARISI
AB finansal düzeneğinin istikrarına tehdit oluşturabilecek ihtimaller içerisinde riskleri belirlemek ve izlemekten görevli Avrupa Sistemik Risk Kurulu (ESRB), mayıs ayında kripto para piyasalarının sistemik tesirleri ve kripto varlıklardan oluşan tehlikelere yönelik siyaset seçeneklerini sahibi olan bir rapor hazırladı.
Raporda, sahip olunan halde kripto paraların finansal sistem üstündeki tesirinin sınırı olan bulunduğu, kripto piyasalarla geleneksel finans sektörü ve gerçek iktisat içerisinde fazlaca azca bağlantı bulunmuş bulunduğu duyuruldu.
Kripto varlıkların süratle büyümesi ve yüksek oynaklığı göz önüne alındığında, sistemik risk oluşturabilecekleri amacıyla yakından izlenmeleri gerektiğine işaret edilen raporda, kripto varlıklar ile geleneksel finansal sistem arasındaki bağlantının vakit içerisinde yükselmesi ve bu bağlantıların hemen belirlenememesi halinde risklerin artabileceği vurgulandı.
RUSYA’DA KRİPTO PARALARA YOĞUN İLGİ
Kripto paraların Rusya’daki meşru hali hala tartışmalı durumdayken, yurttaşların kripto para ve borsalarına yönelik yoğun ilgisi artarak devam etmekte. Dünyada en çok kripto para madenciliği ortaya getirilen ikinci ülke konumunda yer edinen Rusya, kripto para borsalarında en çok kullanıcının bulunmuş bulunduğu üçüncü ülke şeklinde de ön plana çıkıyor.
Rus yetkililer, Şubat 2022 evveli kripto paralara mesafeli bir tutum sergilerken, Ukrayna savaşı ve peşinden ülkeye yapılan finansal yaptırımlar sebebiyle söz mevzusu yaklaşımda önemli değişimler yaşandı.
Rusya Merkez Bankası, 2021’de hazırladığı raporla ülkede kripto paraların tümüyle yasaklanmasını talep etmişti. Savaşın başlamasıyla Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, vatanının SWIFT ödeme sisteminden çıkartılmasının peşinden Rus şirketlerin ödemelerde zorluklar yaşadıklarını ve bu yüzden internasyonal ödemelerin kripto kanalıyla yapılmasına izin vermeye hazır olduklarını söylemişti.
Ülkedeki detaylı mali kurumların kripto paraların tüketimini ve madenciliği mevzusunda detaylı önerileri ve hazırladıkları yasa tasarıları bulunsa da bu mevzuda hemen hemen somut bir ismim atılmış değil.
Rus Parlamentosunun alt kanadı Duma’da madencilik, kripto para işlemleri ve vergilendirme mevzularında detaylı yasa tasarıları değerlendirilse de bu mevzularda gelişme sağlanamadı.
KRİPTO PARA DÜZENLEMESİ TIKANDI
Duma’nın Mali Piyasalar Komitesi Başkanı Anatoliy Aksakov, 6 Eylül’de yapmış bulunduğu bildirimde, ülkede kripto paraların düzenlenmesine dair mevzunun “tıkandığını” söylemiş oldu. Ülkede geniş bir kripto piyasası bulunduğuna işaret eden Aksakov, söz mevzusu pazarın hiçbir şekilde düzenlenmediğinin altını çizdi.
En son, Rusya Maliye Bakanlığı Mali Politikalar Direktörü İvan Çebeskov da 12 Eylül’de yapmış bulunduğu bildirimde, dijital para birimlerinin kapsamlı bir durumda düzenlenmesini desteklediklerini söyleyerek, “Bir müddet ilkin bu yolla bir yasa tasarısı hazırlanmıştı yalnızca bu mevzuda kanaat birliğine varılamadı.” ifadesini kullanmıştı.
Rus yetkililer, kripto paraların özellikle dış ticarette kullanılmasının önündeki en büyük engelin, kripto paralara dair her ülkede farklı bir hukuki düzenlenmenin bulunması yada birtakım ülkelerde hiçbir planlama bulunmaması olduğuna gösteriyor.
ÇİN’DE KRİPTO PARALAR YASAKLANDI
Dünyanın en büyük ekonomilerinden ve bir devre en çok madenciliğinin yapıldığı Çin ise dünyada kripto paralara yönelik en katı adımları atan ülkelerden biri olarak ön plana çıktı.
Çin hükümeti, Eylül 2021 itibarıyla ekonomik ve finansal düzeni bozmuş bulunduğu ve suçu yaygınlaştırdığı nedeni öne sürülerek ülkede kripto paraların tüketimini tümüyle yasakladı. Söz mevzusu yasağın peşinden Çin Merkez Bankası, dijital yuanı yerel finansal sistem içerisinde yayabilmek amacıyla önemli adımlar atmaya başladı.
Eksperler, kullanıcılarına belirli bir saklılık srandardı elde eden kripto paraların aksine, hükümetlerin dijital yuan benzer şekilde merkez bankalarının tüketimine soktuğu dijital para birimlerinin, üzerinde tümüyle kontrol sağlanabildiği amacıyla tercih edildiğine gösteriyor.
